Nutri – Score vs. Ελληνικά προϊόντα

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μέσω της δράσης “Farm to Fork” παροτρύνει τους καταναλωτές να στραφούν σε πιο υγιεινές διατροφικές επιλογές. Για την επίτευξη αυτού του σκοπού αλλά και για τη διευκόλυνση των καταναλωτών θεωρείται βοηθητική η καθιέρωση της υποχρεωτικής διατροφικής επισήμανσης στο μπροστινό μέρος των προϊόντων.

Για την αποτελεσματική απεικόνιση του διατροφικού προφίλ των πρϊόντων, προτάθηκαν διάφορα συστήματα, όμως, επικρατέστερο φαίνεται να είναι το γαλλικό Nutri-Score.

Τι, ακριβώς, όμως, είναι το Nutri -Score και ποιά τα πλεονεκτήματά του;

Μέσω του συστήματος Nutri Score ο καταναλωτής αποκτά μια πρώτη εικόνα σχετικά με τη θρεπτική αξία ενός επεξεργασμένου ή προσυσκευασμένου προϊόντος, έχοντας, έτσι τη δυνατότητα, να επιλέξει την πιο υγιεινή εναλλακτική. Το αποτέλεσμα της αξιολόγησης αποτυπώνεται στο μπροστινό μέρος του προϊόντος μέσω μιας κλίμακας χρωμάτων και γραμμάτων απο το A μεχρι το Ε.

Πώς γίνεται η αξιολόγηση του προϊόντος;

Ο αλγόριθμος λαμβάνει υπόψιν και αξιολογεί πέντε στοιχεία του κάθε προϊόντος: Τις θερμίδες, την προσθήκη ζάχαρης και αλατιού καθώς και την προσθήκη πρωτεινών και φυτικών ινών. Ανάλογα με το αριθμητικό αποτέλεσμα που θα προκύψει, κατατάσσεται το κάθε προϊόν στην αντίστοιχη κλίμακα με φθίνουσα πορεία απο το A προς το Ε και αντίστοιχη χρωματική πορεία απο το σκούρο πράσινο μέχρι το βαθύ πορτοκαλί.

Ποιά είναι τα μειονεκτήματα του συστήματος και πώς επηρεάζονται οι Έλληνες παραγωγοί;

Το Nutri Score λαμβάνει υπόψιν μόνο τους πέντε παράγοντες, οι οποίοι αναφέρθηκαν παραπάνω, και δεν αξιολογεί τη συνολική θρεπτική αξία ενός προϊόντος και τη συμβολή αυτού σε μια ισορροπημένη διατροφή. Το γεγονός αυτό οδηγεί, συχνά στο παράδοξο αποτέλεσμα να κατατάσσονται στην κλίμακα Α αναψυκτικά και ενεργειακά ποτά χωρίς ζάχαρη αλλά με πρόσθετα και υποκατάστατα ζάχαρης, ενώ το παρθένο ελαιόλαδο και οι επιτραπέζιες ελιές εντάσσονται σε χαμηλότερη κλίμακα. Έτσι, λοιπόν, προωθούνται ως υγιεινές επιλογές επεξεργασμένες τροφές και υποβιβάζονται φυσικά προϊόντα, των οποίων η θρεπτική αξία και η συμβολή τους σε έναν υγιεινό τρόπο διατροφής είναι δεδομένη. Πέραν αυτού, παραπλανάται και ο τελικός καταναλωτής καθώς λαμβάνει ελλιπείς πληροφορίες σχετικά με την θρεπτική αξία των προϊόντων που επιλέγει να εντάξει στη διατροφή του.

Παρά το γεγονός ότι η ιδέα της διατροφικής επισήμανσης των προϊόντων βρήκε θερμούς υποστηρικτές, ο αλγόριθμος Nutri Score φαίνεται, σε ορισμένες περιπτώσεις, να οδηγεί σε άδικα κι ίσως παραπλανητικά αποτελέσματα καθώς αδικούνται πολλά ελληνικά προϊόντα αδιαμφισβήτητης διατροφικής αξίας.

Τελικά, εξυπηρετείται ο αρχικός στόχος μέσω του αλγόριθμου Nutri-Score ή μήπως η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρέπει να προχωρήσει σε σταθμίσεις;

Η απάντηση φαίνεται αυτονόητη. Ήδη υπάρχει, κατόπιν πιέσεων, σχετική τροπολογία που προβλέπει την εξαίρεση του ελαιολάδου και άλλων προϊόντων απο την υποχρεωτική διατροφική σήμανση. Παρ’όλα αυτά οι σχετικές σταθμίσεις θεωρούνται επιβεβλημένες, καθώς τα άδικα και παραπλανητικά αποτελέσματα παραμένουν. Μένει να δούμε τις εξελίξεις.

Βιολογικά προϊόντα και ο Ευρωπαϊκός Κανονισμός 848/2018

Τον Ιανουάριο του 2022 – κι έπειτα απο ένα χρόνο αναμονής – τίθεται σε ισχύ ο Κανονισμός 848/2018 της Ε.Ε. που αφορά τα βιολογικά προϊόντα και φέρει σημαντικές αλλαγές στην αγορά και στους παραγωγούς. Αν μπορούσαμε να συνοψίσουμε τους στόχους του σε μία μόνο φράση, τότε θα λέγαμε ότι στοχεύει στον περιορισμό του αθέμιτου ανταγωνισμού και στην ενίσχυση της εμπιστοσύνης των καταναλωτών.

Φυσικά η φράση αυτή δεν αρκεί για να αποδώσει τις αλλαγές που εισάγει ο νέος κανονισμός. Συγκεκριμένα και προκειμένου να περιοριστεί ο αθέμιτος ανταγωνισμός ο ευρωπαϊκός κανονισμός προβλέπει

• Ενίσχυση του συστήματος ελέγχου
• Άμεση επέμβαση των αρμόδιων αρχών, σε περίπτωση που διαπιστωθεί – σε οποιοδήποτε στάδιο της παραγωγής – προσπάθεια εξαπάτησης είτε των μεσαζόντων είτε του τελικού καταναλωτή
• Αυστηρότερους ελέγχους καθ’ όλη τη διασικασία απο την παραγωγή του προϊόντος μέχρι την διάθεση αυτού στον τελικό καταναλωτή.

Επιπλέον, μέσω της νέας νομοθεσίας, διευρύνεται ο κατάλογος των βιολογικών προϊόντων, π.χ.

• αλάτι,
• κηρός μελισσών,
• φελλός,
• αμπελόφυλλα

δίνοντας την δυνατότητα σε όλο και περισσότερους παραγωγούς, ιδιαίτερα από χώρες όπως η Ελλάδα, να λάβουν την σχετική πιστοποίηση. Συγχρόνως, απλοποιείται και η διαδικασία πιστοποίησης των μικροκαλλιεργητών χάρη σε ένα νέο σύστημα ομαδικής πιστοποίησης. Δίνεται, συνεπώς, χώρος σε όλο και περισσσότερους παραγωγούς να ενταχθούν δυναμικά στην αγορά των βιολογικών προϊόντων ενώ, σε αυτά τα πλαίσια, είναι σημαντικό το γεγονός ότι προβλέπονται ομοιόμορφοι κανόνες και για παραγωγούς τρίτων κρατών.

• Ποιά, λοιπόν, η σημασία των αλλαγών αυτών για τους παραγωγούς της χώρας μας;

Η σημασία φαίνεται αδιαπραγμάτευτη. Μικροκαλλιεργητές και παραγωγοί προϊόντων – που μέχρι πρότινος δεν αναγνωρίζονταν ως βιολογικά – αποκτούν άμεση πρόσβαση στην αγορά ενώ οι κανόνες και οι διαδικασίες πιστοποίησης είναι κοινές για όλους και σαφώς πιο απλοποιημένες. Χρονοβόρες, κοστοβόρες και πολύπλοκες διαδικασίες δεν θα αποτελούν πια εμπόδιο για την απόκτηση σχετικής πιστοποίησης και κατ’ επέκταση για το άνοιγμα στην ευρύτερη ελληνική και ευρωπαϊκή αγορά. Μένει, λοιπόν, να το δούμε στην πράξη και να καλωσορίσουμε όλο και περισσότερους παραγωγούς στην αγορά…

Νέα εποχή χωρίς πλαστικά

Μια νέα εποχή φαίνεται να ξεκινά για όλους μας και το σίγουρο είναι πως θα λειτουργήσει προς όφελος του περιβάλλοντος. Η ευρωπαϊκή οδηγία 2019/904, η οποία ρυθμίζει το ζήτημα της μείωσης της χρήσης των πλαστικών, έχει ενσωματωθεί στα εθνικά δίκαια των κρατών – μελών και ήδη απο τις 3.07.2021 τόσο η Γερμανία όσο και η Ελλάδα έχουν θέσει σε ισχύ ένα μέρος του σχετικού νόμου. Μακροπρόθεσμος στόχος είναι η αντικατάσταση όλων των πλαστικών ειδών με αντίστοιχα προϊόντα, φιλικά προς το περιβάλλον.

Απο τις 03.07.2021, λοιπόν, μια σειρά πλαστικών προϊόντων, τα οποία, μάλιστα, αποτελούσαν κομμάτι της καθημερινότητάς μας έχουν τεθεί εκτός κυκλοφορίας. Συγκεκριμένα πρόκειται για τα ακόλουθα δέκα προϊόντα:

1. Μπατονέτες
2. Πλαστικά μαχαιροπίρουνα
3. Πλαστικά πιάτα
4. Πλαστικά καλαμάκια
5. Πλαστικοί αναδευτήρες ποτών
6. Πλαστικά στηρίγματα μπαλονιών, εκτός απο μπαλόνια για βιομηχανικές ή άλλες επαγγελματικές χρήσεις
7. Περιέκτες τροφίμων κατασκευασμένα απο φελιζολ
8. Περιέκτες ποτών κατασκευασμένα απο φελιζόλ, καθώς και τα καπάκια και τα καλύμματά τους
9. Κυπελάκια για ποτά απο φελιζόλ, καθώς και τα καπάκια τους και τα καλύμματά τους
10. Προϊόντα που κατασκευάζονται απο οξοδιασπώμενη πλαστική ύλη (όπως σακκούλες και περιέκτες τροφίμων απο οξοδιασπώμενη πλαστική ύλη).

Η απαγόρευση αναφορικά με τα παραπάνω προϊόντα έχει, όπως αναφέρθηκε, άμεση ισχύ, ωστόσο δίνεται εύλογο χρονικό περιθώριο στις επιχειρήσεις λιανικής μέχρι να εξαντλήσουν τα αποθέματα που διαθέτουν. Αξίζει να αναφερθεί, ότι υπάρχουν σκέψεις για επιβολή προστίμων σε όσους αρνούνται να συμμορφωθούν αλλα και σκέψεις για ειδικές εκπτώσεις στους καταναλωτές που θα φέρουν το δικό τους σκεύος.

Επιπλέον, η ίδια οδηγία προβλέπει ειδική σήμανση σε μια σειρά προϊόντων. Συγκεκριμένα τα πλαστικά ποτήρια, τα υγρά μαντηλάκια, τα είδη προσωπικής υγιεινής και τα καπνικά προϊόντα θα πρέπει να φέρουν ειδική σήμανση η οποία ενημερώνει τον τελικό καταναλωτή για την πλαστική ύλη που περιέχεται στο προϊόν ενώ θα γίνεται ειδική αναφορά στις περιβαλλοντικές επιπτώσεις που θα προξενούνται σε περίπτωση που το εν λόγω προϊόν απορριφθεί ανεξέλεγκτα στο περιβάλλον.

Σίγουρα πρόκειται για ένα νέο νόμο που αλλάζει τα μέχρι τώρα δεδομένα ενώ δημιουργεί σε πολλούς καταστηματάρχες “πονοκέφαλο” καθώς η λύση των πλαστικών προϊόντων μιας χρήσης ήταν απόλυτα βοηθητική και συνυφασμένη με την καθημερινότητά μας. Η ενέργεια, όμως, αυτή λειτουργεί προς όφελος του περιβάλλοντος και συνεπώς αξίζει τον κόπο να αντικαταστήσουμε τις μέχρι τώρα συνήθειές μας με νέες, περιβαλλοντικά μη επιβλαβείς.