Η «φέτα» έχει καταχωριστεί ως προστατευόμενη ονομασία προέλευσης (ΠΟΠ) ήδη από το 2002. Αυτό σημαίνει πως η ονομασία «φέτα» επιτρέπεται να χρησιμοποιείται μόνο για αιγοπρόβειο τυρί, παραγόμενο εντός των γεωγραφικών συνόρων της Ελλάδας με συγκεκριμένες προδιαγραφές. Το τελικό κανονιστικό πλαίσιο της Ένωσης για την προστασία της ως ελληνικό ΠΟΠ θεσπίστηκε το 2012.

Παρόλα αυτα, η Δανία θεώρησε ότι ο κανόνας της μη παραγωγής τυριού με την ονομασία «φέτα» αφορούσε μόνο την εσωτερική αγορά, δηλαδή το εμπόριο εντός των συνόρων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και όχι τις τρίτες χώρες. Έτσι, επέτρεπε την παραγωγή «φέτας» εντός συνόρων Δανίας και την εξαγωγή της ως τέτοιας σε χώρες εκτός ΕΕ. Μετά από σχεδόν μια δεκαετία η Κομισιόν η οποία χαρακτήρισε την πρακτική αυτή της Δανίας ως καταστρατήγηση του ενωσιακού δικαίου «έστειλε» την υπόθεση στο δικαστηρίο του Λουξεμβούργου, ώστε αυτό ως το μόνο αρμόδιο όργανο για την αυθεντική ερμηνεία των ενωσιακών κανόνων να καταλήξει σε μια απόφαση. Η απόφαση αυτή λοιπόν μπορεί να άργησε, αποτελεί όμως έναν θρίαμβο για την Ελλάδα.

Ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων κ Γεώργιος Γεωργαντάς αναφέρει σε δήλωσή του: «Η απόφαση του δικαστηρίου της ΕΕ αποτελεί δικαίωση για τη χώρα μας και τους παραγωγούς μας»¹. Το Δικαστήριο υπογραμμίζει στην απόφασή του πως ο σκοπός τόσο του πλαισίου για την Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης όσο και αυτού για την Προστασία Γεωγραφικής Ένδειξης είναι η παροχή συνδρομής σε παραγωγούς συγκεκριμένων προϊόντων τα οποία συνδέονται με συγκεκριμένες γεωγραφικές περιοχές.

Η παρέμβαση της Κύπρου κατά την εκδίκαση της υπόθεσης κρίθηκε καταλυτική, καθώς πολύ σοφά και προασπιζόμενη τα συμφέροντα των παραγωγών της, αποφάσισε να συμμετάσχει στη δίκη, με την προοπτική να κατοχυρώσει την προστασία του δικού της τυριού από μελλοντικές καταστρατηγήσεις, το γνωστό σε όλους μας χαλλούμι.

Μένει να δούμε αν το ελληνικό Δημόσιο θα έχει στο μέλλον γρήγορα αντανακλαστικά ώστε να εντοπίζει τις όποιες παραβάσεις του θεσμικού πλαίσιου για την προστασία της φέτας. Ωστόσο, γνωρίζοντας τον τρόπο λειτουργίας του αλλά και το γεγονός ότι ήδη η Δανία παρανομούσε για σχεδόν μια δεκαετία, είναι ίσως η κατάλληλη στιγμή να αναλάβει πρωτοβουλία η Εθνική Διεπαγγελματική Οργάνωση Φέτας.

Η Οργάνωση αυτή, φέρει βάσει της νομοθεσίας την ευθύνη προάσπισης του εθνικού μας προϊόντος και καλείται να προσφύγει στη δικαιοσύνη και να απαιτήσει την επιβολή χρηματικών κυρώσεων για τη ζημία που έχει προκαλέσει η Δανία, αλλά και άλλες χώρες της ΕΕ, στους Έλληνες παραγωγούς.

1 https://www.businessnews.gr/ellada/item/242279-georgantas-dikaiosi-gia-tous-ellines-paragogoys-i-apofasi-gia-ti-feta

Έρχονται τα QR Codes και στα τρόφιμα; Μια ενδιαφέρουσα μελέτη από τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Μέχρι και σήμερα, όλες οι απαραίτητες πληροφορίες που πρέπει να γνωρίζει ο καταναλωτής σχετικά με το προϊόν που κρατά στα χέρια του, όπως για παράδειγμα ο τόπος προέλευσης ή η ημερομηνία ελάχιστης διατηρησιμότητας, αναγράφονται πάνω στη συσκευασία. Στο μέλλον όμως είναι πολύ πιθανό, όλα αυτά τα στοιχεία να είναι προσβάσιμα με το σκανάρισμα ενός και μόνο QR κωδικού, ο οποίος θα είναι τυπωμένος στη συσκευασία των τροφίμων. Σύμφωνα με μία αμερικανική μελέτη¹, οι περισσότεροι πολίτες των Ηνωμένων Πολιτειών είναι ανοιχτοί στην εισαγωγή παρόμοιων τέτοιων λύσεων που ανταποκρίνονται στις επιταγές της νέας ψηφιακής εποχής που διανύουμε.

Η ημερομηνία ελάχιστης διατηρησιμότητας των τροφίμων εγγυάται πως αν το προϊόν αποθηκευτεί σωστά θα διατηρήσει τις σημαντικότερες από τις ιδιότητές του όπως η οσμή και η γεύση μέχρι την ημερομηνία αυτή. Ωστόσο, πολλά τρόφιμα, μεταξύ των οποίων και το γάλα, είναι συχνά ακόμη βρώσιμα, για κάποιο χρονικό διάστημα μετά την παρέλευση της ημερομηνίας αυτής.

Οι ερευνητές του Πανεπιστημίου Cornell ανέπτυξαν ένα στατιστικό μοντέλο στο οποίο προσομοιώνεται η αλλοίωση του παστεριωμένου γάλακτος και προσδιορίζεται η αναμενόμενη διάρκεια ζωής αυτού μετά την παρέλευση της ημερομηνίας ελάχιστης διατηρησιμότητας. Αποφάσισαν λοιπόν να τυπώσουν πάνω στις συσκευασίες του γάλακτος QR κωδικούς οι οποίοι έδιναν πρόσβαση στα δεδομένα που προέκυπταν από το ως άνω μοντέλο. Με λίγα λόγια, ο καταναλωτής σαρώνοντας τον κωδικό της συσκευασίας έβλεπε για πόσο καιρό ακόμη μπορεί να πιει το γάλα της συγκεκριμένης συσκευασίας με ασφάλεια. Μάλιστα, όσο πλησίαζε η ημερομηνία αυτή που προέκυπτε από το στατιστικό μοντέλο, τόσο «έπεφτε» και η τιμή του γάλακτος.

Η αποδοχή που έλαβε η εν λόγω καινοτομία ήταν τεράστια. Πάνω από το 60% των καταναλωτών που συμμετείχαν στην έρευνα προτίμησε να αγοράσει τις συσκευασίες στις οποίες ήταν τυπωμένος ο QR κωδικός. Σημαντική είναι και η επισήμανση της Samantha Lau, μεταπτυχιακής φοιτήτριας του πανεπιστημίου Cornell η οποία υπογράμμισε τη σπουδαιότητα ενός τέτοιου εγχειρήματος σχετικά με το ανησυχητικό πρόβλημα της σπατάλης τροφίμων. Όπως είναι λογικό, οι περισσότεροι από εμας κατά την επίσκεψή μας στο σούπερ μάρκετ, προτιμούμε να αγοράζουμε τα προϊόντα με τη μακρινότερη ημερομηνία ελάχιστης διατηρησιμότητας. Πολλά τρόφιμα που είναι ακόμα βρώσιμα παραμένουν στα ράφια και αργότερα καταλήγουν στα σκουπίδια, εξηγεί η Lau.

Το μόνο βέβαιο είναι πως η ψηφιακή εποχή συμπαρασύρει τα πάντα στο πέρασμα της. Σαφώς ένας τόσο ζωτικός τομέας όπως η βιομηχανία τροφίμων δεν θα μπορούσε να μείνει ανεπηρέαστος. Mένει πλεόν να δούμε αν μία τέτοια πρόταση θα έχει απήχηση και στους Ευρωπαίους καταναλωτές.

1 https://news.cornell.edu/stories/2022/06/consumers-embrace-milk-carton-qr-codes-may-cut-food-waste

Drones αντι για σκιάχτρα; H νέα εποχή της αγροτικής ανάπτυξης είναι εδώ

Τόσο οι προκλήσεις που συνδέονται με την κλιματική αλλαγή όσο και αυτές που σχετίζονται με την παγκόσμια επισιστιστική επάρκεια και ασφάλεια έχουν οδηγήσει μία πληθώρα γεωργών στην αναζήτηση σύγχρονων και αποτελεσματικότερων λύσεων. Πού καταφεύγουν όμως οι αγρότες του σήμερα για την ανεύρεση των λύσεων αυτών; Μα φυσικά στην ψηφιακή τεχνολογία!

Ο γεωργικός κλάδος έχει βρεθεί εν έτει 2022 αντιμέτωπος με πολυδιάστατα προβλήματα η επίλυση των οποίων πρέπει να είναι εξίσου πολυδιάστατη και να χαρακτηρίζεται από ευελιξία και κανοτομία. Η μείωση της χρήσης χημικών ουσιών, με στόχο την προστασία της δημόσιας υγείας και του περιβάλλοντος, αλλά και η ταυτόχρονη παραγωγή τροφίμων για εναν συνεχώς αυξανόμενο παγκόσμιο πληθυσμό αποτελούν δύο μόνο από τις πολλές αντικρουόμενες προκλήσεις της σύγχρονης γεωργικής καθημερινότητας. Για πολλούς αγρότες, η «ψηφιοποίηση» ( η λεγόμενη „Digitalisierung“ στα γερμανικά) είναι η απάντηση στα ως άνω ερωτήματα.

Το πώς βοηθά η ψηφιοποίηση στη γεωργία είναι ήδη προφανές. Σύμφωνα με έρευνες, περίπου το 82% των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στον αγροτικό τομέα εντός συνόρων Γερμανίας χρησιμοποιεί ψηφιακές τεχνολογίες ή διαδικασίες.¹ Η πιο διαδεδομένη από αυτές είναι τα ελεγχόμενα με GPS γεωργικά μηχανήματα, με τα οποία μπορούν να καλλιεργηθούν γρήγορα και αποτελεσματικά μεγάλες εκτάσεις γης και τα οποία χρησιμοποιούνται ήδη σε περισσότερες από τις μισές γερμανικές φάρμες. Έξυπνα συστήματα σίτισης και εκτροφής κοπαδιών αλλά και η χρήση drones για τον εντοπισμό άγριων ζώων στις καλλιεργήσιμες εκτάσεις είναι επίσης ορισμένα παραδείγματα ψηφιακών λύσεων που έχουν υιοθετηθεί μέχρι σήμερα.

Iδιαίτερη μνεία, σχετικά με τα οφέλη της ψηφιοποίησης της γεωργίας, πρέπει να γίνει στα οφέλη που αυτή μπορεί να συνεπάγεται για το περιβάλλον. Χαρακτηριστικό το παράδειγμα των λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων, αναπόσπαστα κομμάτια της καθημερινότητας των αγροτών. Αλγόριθμοι αξιολόγησαν δορυφορικές εικόνες αγρών και, αφού δημιούργησαν προβλέψεις συγκομιδής, υπολόγισαν τη συγκεκριμένη ποσότητα λιπάσματος που απαιτείται ώστε τα θρεπτικά συστατικά να φτάσουν στα φυτά και όχι στα υπόγεια ύδατα. Αυτό συνεπάγεται, όπως γίνεται αντιληπτό, το τέλος της άκριτης και υπέρογκης εφαρμογής φυτοφαρμάκων αλλά και την προστασία του υδροφόρου ορίζοντα του πλανήτη μας.

Ωστόσο, δεν πρέπει να παραβλέπουμε το γεγονός ότι η ψηφιοποιήση της αγροτικής καλλιέργειας αποτελεί μεγάλο επενδυτικό βήμα για τον κάθε γεωργό το οποίο συνοδεύεται από υψηλά κόστη. Η Ευρωπαϊκή Ένωση οφείλει, προκειμένου να υλοποιήσει το ίδιο της το όραμα, για μια αγροτική βιομηχανία πράσινη αλλά και αποδοτική, να σταθεί δίπλα στους «παίκτες» της πρωτογενούς παραγωγής και να υποστηρίξει με επιδοτήσεις αλλά και πρακτικές διευκολύνσεις το έργο τους.

1 https://www.agrarheute.com/management/betriebsfuehrung/82-prozent-landwirte-setzen-digitale-technologien-567868

Aπό το αγρόκτημα στο τραπέζι….με μία στάση στο εργαστήριο βιοτεχνολογίας!

Με τη στρατηγική «Farm to Fork» η Επιτροπή της ΕΕ ευελπιστεί να βελτιώσει τη βιωσιμότητα της ευρωπαϊκής γεωργίας. Ένα δίκαιο, υγιεινό και φιλικό προς το περιβάλλον ευρωπαϊκό σύστημα τροφίμων είναι το όραμα της εν λόγω πολιτικής. Οι διάφοροι παράγοντες της εφοδιαστικής αλυσίδας, από τον γεωργό εώς τον τελικό καταναλωτή, θα πρέπει να διασφαλίζουν την επισιτιστική ασφάλεια και τη δημόσια υγεία αλλά και να συμβάλλουν στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των πολιτών προστατεύοντας το περιβάλλον με όλα τα διαθέσιμα μέσα.

Το ερώτημα είναι: «Xωράει» σε ένα τέτοιο όραμα η εφαρμογή καινοτόμων μεθόδων βιοτεχνολογίας και γενετικής μηχανικής, και αν ναι με ποιόν τρόπο; Διαρροή εγγράφου της Επιτροπής το περιεχόμενο του οποίου έγινε γνωστό στις αρχές Μαρτίου απαντά ως εξής: «Οι νέες καινοτόμες τεχνικές συμπεριλαμβανομένων εκείνων που προέρχονται από τις εφαρμογές της γενετικής μηχανικής θα μπορούσαν να διαδραματίσουν κεντρικό ρόλο στη βελτίωση της βιωσιμότητας της γεωργίας και της βιομηχανίας τροφίμων υπό την προϋπόθεση ότι είναι ασφαλείς για τους καταναλωτές και το περιβάλλον και ότι μπορούν να αποφέρουν οφέλη στην κοινωνία γενικότερα.» Η Επιτροπή εξάλλου ετοιμάζει επί του παρόντος μια μελέτη για να προσδιορίσει τις δυνατότητες των νέων αυτών γονιδιωματικών τεχνικών σε σχέση με τη διασφάλιση της βιωσιμότητας κατά μήκος της εφοδιαστικής αλυσίδας.

Η Ευρωπαία Επίτροπος Υγείας, Ελληνοκύπρια Στέλλα Κυριακίδου δήλωσε επί του θέματος: « Η καινοτομία βρίσκεται στο επίκεντρο αυτού που προσπαθούμε να επιτύχουμε και πιστεύουμε ότι η σύγχρονη βιοτεχνολογία και η ιδιαίτερα η νέα γενετική μηχανική μπορεί να συμβάλει στη δημιουργία βιωσιμότερων συστημάτων αγροδιατροφής. Ωστόσο, η προστασία των υψηλών ευρωπαϊκών προτύπων ασφαλείας των τροφίμων και της υγείας των καταναλωτών πρέπει πάντα να προηγείται. Όσον αφορά το νέο πιθανό νομοθετικό πλαίσιο, είναι αναγκαίο να εξεταστεί μια σειρά σύνθετων και πολύπλοκων ζητημάτων»

Το εγχείρημα αποδεικνύεται ιδιαίτερα δύσκολο διότι, όπως είναι προφανές, απαιτεί την τήρηση λεπτών ισορροπιών μεταξύ καινοτομίας και ασφάλειας. Φυσικά και η δαιμονοποίηση της προόδου της τεχνολογίας δεν είναι δυνατόν να ανήκει στην πολιτική ατζέντα ενός ευρωπαϊκού οργάνου όπως η Επιτροπή. Κανένας τομέας της ζωής του σύγχρονου ανθρώπου δεν μπορεί να μείνει ανεπηρεάστος από κάτι τόσο σαρωτικό όσο η τεχνολογία. Δεν έχουμε παρά να περιμένουμε τη θεσμοθέτηση του νέου νομικού πλαισίου και τις δικλείδες ασφαλείας που θα πετύχουν τη χρυσή τομή μεταξύ προόδου και διασφάλισης της υγείας των πολιτών.